* ĐÀO TẤN- NGƯỜI ĐƯỢC THỜ SỐNG

                                                                  
                                                 ĐÀO TẤN  (1845 - 1907)        

ĐÀO TẤN-

người được thờ sống  

Đào Tấn hiệu Mộng Mai…

Quê Tuy Phước, Bình Định, đậu cử nhân. Chuyên soạn các vở tuồng theo lệnh của vua Tự Đức, trải các chức Thị độc, thượng thư bộ Công, bộ Binh, bộ Hình…

Năm 1883, Đào Tấn đang làm Phủ doãn Thừa Thiên, có công cứu trợ trên 400 ngư dân đảo Hải Nam (Trung Quốc) gặp nạn trên biển. Nhớ ơn, mấy trăm người ấy đã cho xây đền thờ sống Đào Tấn tại Hải Nam, gọi là Sinh từ. Đền ấy, có bốn chữ lớn: CÔNG HOẰNG VĨNH VIỄN (Công đức lớn lưu mãi mãi) và đôi câu đối:

Tứ bách dư nhân tồn hoạt mạng

Vạn thiên lý ngoại kiến sinh từ

Nghĩa: Hơn bốn trăm người còn sinh mạng/ Ngoài nghìn vạn dặm còn đó sinh từ 

Tạm dịch:

Bốn trăm người nạn, giành từ sóng

Nghìn dặm đền xây, vái sống ngài.

Đào Tấn còn để lại một số vở tuồng, các tập: Mộng Mai thi tồn, Mộng Mai ngâm thảo… ĐTM giới thiệu hai bài thơ tứ tuyệt:  

PHỎNG NỮ TẾ VÂN SƠN

CƯ THẤT THƯ DỮ CHI

Thị náo, cư di tịnh

Môn cao, tâm sự ti

Thử trung hữu kỳ sĩ

Hà tất hướng nhân tri.

VIẾT CHO CON RỂ Ở VÂN SƠN

NHÂN DỊP ĐẾN THĂM NHÀ

Chợ ồn, sống trầm tĩnh

Nhà cao, lòng khiêm hoà

Khác thường là vậy đấy

Đừng buộc người hiểu ta.

                     Xuân Diệu dịch

MẠN ĐỀ

Kỳ cựu thông thông khứ

Kỳ tân đắc đắc lai

Khả liên kỳ lộ thượng

Tương kiến hữu trần ai.

TẢN MẠN

Cái cũ đi vùn vụt

Cái mới tới sầm sầm

Thương thay trên nẻo ấy

Gặp nhau táp bụi trần. .

               Duy Phi dịch

-----------------

* Có tham khảo: Một ngàn năm thơ tứ tuyệt Việt Nam, Thái Doãn Hiểu chủ biên- 1997; Đào Tấn qua thư tịch, NXB Sân Khấu – 2006 & Bài Ngẫm lại chuyện xưa, Lê Hoài Lương, báo VN 2.7.2011.